زنبور تریکوگراما

زنبور تریکوگراما: کنترل بیولوژیک آفات در کشاورزی

زنبور تریکوگراما (Trichogramma spp.) یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین عوامل کنترل بیولوژیک آفات در کشاورزی است. این زنبورها به دلیل خصوصیات خاص خود، نقش بسزایی در کاهش جمعیت آفات دارند و به حفظ محیط زیست و افزایش پایداری کشاورزی کمک می‌کنند. تریکوگراما یکی از مهم ترین و پرکاربردترین زنبورهای پارازیت است.

زیست‌شناسی زنبور تریکوگراما

زنبورهای تریکوگراما از خانواده Trichogrammatidae هستند و اندازه بسیار کوچکی دارند (حدود ۰.۵ تا ۱ میلی‌متر). این زنبورها به عنوان پارازیتوئیدهای تخم عمل می‌کنند، به این معنی که تخم‌های خود را در داخل تخم‌های آفات مختلف قرار می‌دهند. لاروهای زنبور پس از خروج از تخم، از داخل تخم میزبان تغذیه می‌کنند و باعث مرگ آن می‌شوند.

چرخه زندگی زنبور تریکوگراما

زنبور تریکوگراما (Trichogramma spp.) یکی از پارازیتوئیدهای مهم تخم آفات در کشاورزی است. چرخه زندگی این زنبور شامل چند مرحله اصلی است که هر کدام نقش مهمی در کنترل بیولوژیک آفات ایفا می‌کنند.

تخم‌گذاری

زنبور تریکوگراما ماده تخم‌های خود را داخل تخم‌های میزبان قرار می‌دهد. هر زنبور ماده می‌تواند روزانه ۸-۱۰ تخم بگذارد، اما این تعداد با افزایش سن کاهش می‌یابد. تخم‌های میزبان معمولاً تخم‌های حشرات آفتی مانند پروانه‌ها و بیدها هستند.

​مرحله لاروی

تخم‌های زنبور پس از چند روز از داخل تخم‌های میزبان بیرون می‌آیند و به صورت لارو شروع به تغذیه از محتویات تخم میزبان می‌کنند. این تغذیه باعث مرگ تخم میزبان می‌شود و لاروهای زنبور از مواد غذایی داخل تخم میزبان برای رشد خود استفاده می‌کنند.

شفیرگی

پس از اینکه لاروهای زنبور تریکوگراما به اندازه کافی رشد کردند، وارد مرحله شفیرگی می‌شوند. این مرحله نیز در داخل تخم میزبان صورت می‌گیرد. در طی این مرحله، زنبور به فرم بالغ خود تبدیل می‌شود.

بلوغ

زنبورهای بالغ پس از تکمیل مرحله شفیرگی، از تخم میزبان خارج می‌شوند. این زنبورها از تخم‌های جدید میزبان تغذیه کرده و چرخه زندگی خود را تکرار می‌کنند. زنبورهای بالغ برای پیدا کردن تخم‌ های میزبان جدید، به دنبال آن‌ ها گشته و با استفاده از نشانه‌ های شیمیایی و بصری آن‌ ها را شناسایی می‌کنند.

زنبور تریکوگراما از مرحله تخم‌گذاری، لاروی، شفیرگی و خروج بالغ تشکیل شده است. این زنبورها با پارازیت کردن تخم‌های آفات مختلف، نقش بسیار مؤثری در کنترل بیولوژیک آفات در کشاورزی دارند. با استفاده از زنبورهای تریکوگراما می‌توان به صورت پایدار و محیط زیست دوستانه، جمعیت آفات را کنترل کرد و از خسارت‌های ناشی از آن‌ها جلوگیری نمود.

کا​ربرد در کنترل بیولوژیک

زنبورهای تریکوگراما به دلیل قابلیت پارازیت کردن تخم‌های آفات متنوع، در کنترل بیولوژیک آفات مختلفی از جمله کرم قوزه پنبه (Helicoverpa armigera)، بید آرد (Ephestia kuehniella)، و بسیاری از پروانه‌ها و بیدها استفاده می‌شوند. کاهش استفاده از سموم شیمیایی علاوه بر کمک به حفظ محیط زیست، به تولید محصولات کشاورزی سالم تز کمک می کند.

آفات هدف زنبور تریکوگراما

زنبور تریکوگراما (Trichogramma spp.) یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین پارازیتوئیدهای تخم آفات است که به تخم‌ های بسیاری از حشرات آفتی حمله می‌کند. برخی از آفات هدف زنبور تریکوگراما عبارتند از:

1. کرم قوزه پنبه (Helicoverpa armigera): یکی از آفات مهم در کشت پنبه که می‌تواند خسارت زیادی به محصولات وارد کند.
2. بید آرد (Ephestia kuehniella): آفت مهم در محصولات ذخیره شده مانند آرد و دانه‌های خوراکی.
3. بید مدیترانه‌ای آرد (Ephestia kuehniella): آفت دیگری که در محصولات ذخیره شده مانند غلات و آرد فعالیت دارد.
4. کرم ساقه‌خوار برنج (Chilo suppressalis): آفت مهم برنج که به ساقه‌های برنج حمله می‌کند و باعث کاهش عملکرد محصول می‌شود.
5. کرم برگ‌خوار ذرت (Ostrinia nubilalis): آفتی که به برگ‌ها و ساقه‌های ذرت حمله می‌کند و می‌تواند خسارت جدی به محصول وارد کند.
6. کرم شب‌پره‌ی گوجه‌فرنگی (Heliothis zea): آفتی که به میوه‌ها و برگ‌های گوجه‌فرنگی حمله می‌کند و می‌تواند به شدت محصول را کاهش دهد.

این زنبورها با پارازیت کردن تخم‌های این آفات، به کاهش جمعیت آن‌ها و در نتیجه کاهش خسارت به محصولات کشاورزی کمک می‌کنند

فواید استفاده از زنبور تریکوگراما

کاهش استفاده از سموم شیمیایی:  استفاده از زنبورهای تریکوگراما نیاز به سموم شیمیایی را کاهش می‌دهد که این امر به حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی کمک می‌کند.

پایداری و اثر طولانی مدت: زنبورهای تریکوگراما با ایجاد جمعیت‌های پایدار در محیط، اثرات کنترل بیولوژیک طولانی مدت ایجاد می‌کنند.

هدفمندی و کارایی: زنبورهای تریکوگراما به طور خاص تخم‌ های آفات هدف را پارازیت می‌کنند، بنابراین کارایی بیشتری نسبت به روش‌های شیمیایی دارند.

نقاط ضعف

نیاز به دانش تخصصی: پرورش و رهاسازی موفق زنبورهای تریکوگراما نیازمند دانش تخصصی و مدیریت دقیق است.

تأثیرات محیطی: شرایط محیطی نظیر دما، رطوبت و وجود گیاهان میزبان می‌تواند بر اثربخشی زنبورهای تریکوگراما تأثیرگذار باشد.

تأخیر در اثر: برخلاف سموم شیمیایی که اثرات فوری دارند، اثرات زنبورهای تریکوگراما ممکن است به مرور زمان ظاهر شود.

نتیجه‌​

تریکوگراما یکی از مؤثرترین عوامل کنترل بیولوژیک آفات در کشاورزی است. با کاهش نیاز به سموم شیمیایی و حفظ تعادل طبیعی در اکوسیستم‌ها، این زنبورها می‌توانند به افزایش پایداری و سلامت محصولات کشاورزی کمک کنند. توسعه و به‌کارگیری تکنیک‌های نوین در پرورش و رهاسازی زنبورهای تریکوگراما می‌تواند به افزایش کارایی و گستردگی استفاده از این روش در آینده منجر شود.

منابع

• University of California Agriculture and Natural Resource | Trichogramma Parasitoids
• Cornell University | Trichogramma ostriniae Pang et Chen Hymenoptera: Trichogrammatidae
• Iowa State University | Genus Trichogramma
• Life in Southern Forest | Déjà vu! Another egg parasitoid wasp