کشت بافت

کشت بافت گیاهان دارویی و روش تولید

ضرورت تولید گیاهان دارویی با استفاده از کشت بافت 

کشت بافت گیاهان دارویی برای حفظ و مطالعه منابع گیاهان دارویی و همچنین تولید و استخراج متابولیت های ثانویه (مواد موثره گیاهان دارویی) استفاده می شود. ریزازدیادی روشی به مراتب کارآمدتر نسب به روش های سنتی مانند کاشت بذر و قلمه برای تکثیر گیاهان دارویی است. حفاظت از ژنوتیپ گیاهان دارویی مهم از دیگر کاربردهای مهم این تکنیک است.

طی هزاران سال هدف اصلی استفاده از گیاهان دارویی، بهره برداری از خواص دارویی و درمانی آن ها بوده است. حفظ خصوصیات فیزیولوژیکی و ژنتیکی ارقام برتر در تکثیر این دسته از گیاهان بسیار مهم است.

.

گیاه دارویی در حال کشت بافت

مزایای ریزازدیادی گیاهان دارویی 

سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که داروهای گیاهی نیازهای بهداشتی حدود ۸۰ درصد از جمعیت جهان را تامین می کند. عمده این جمعیت ها در مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه متمرکز شده اند. گیاهان دارویی همچنین منبع و ماده اولیه بسیاری از داروهای مدرن هستند.

محبوب ترین و پرمصرف ترین مسکن ضد درد یعنی آسپرین، در اصل از گونه های گیاهان دارویی Salix و Spiraea گرفته شده است. برخی از با ارزش ترین مواد و ترکیبات ضد سرطان مانند پاکلیتاکسل و وین بلاستین نیز تنها از منابع گیاهی به دست می آیند. با توجه به افزایش جمعیت و محدودیت منابع طبیعی و کشاورزی، تامین و ساخت داروها از گیاهان دارویی دارای غلظت مواد موثره بالاتر به شدت احساس می شود. این نیاز تنها از طریق روش تولید کشت بافت و ریزازدیادی برطرف می شود. تکنیک ریزازدیادی به ما امکان تولید هزاران گیاه مشابه با خلوص ژنتیکی و خصوصیات فیزیولوژیکی یکسان را در مدت زمان کوتاهی می دهد.

گیاهچه دارویی تولید شده به روش کشت بافت

.

کشت بافت گیاهان دارویی در ایران

چالش های تولید گیاهان دارویی

ایران یکی از متنوع ترین میزبان ها و خاستگاه های گیاهان دارویی در جهان است. همین امر سبب شده تا بسیاری از شرکت های بیوتکنولوژی کشاورزی به ریزازدیادی گیاهان دارویی روی آوردند. اما بزرگترین چالش موجود در این صنعت، تولید تعداد محدودی از گونه های گیاهان دارویی توسط تعداد زیادی از شرکت های کشت بافت است.

گیاهانی مانند آلوئه ورا، استویا، گل محمدی، نعنا و … که تحت عنوان گیاهان دارویی طبقه بندی می شوند، بیشترین حجم تولیدات شرکت های کشت بافت ایرانی را شامل می شوند. این در حالی است که این گیاهان با اینکه در دسته دارویی قرار می گیرند، اما کاربرد خوراکی و غذایی آن ها بیشتر از خواص دارویی شان است.

گیاهان مهمی مانند سرخدار که تاکسول تولید شده توسط آن بعنوان مهمترین ترکیب ضد سرطان و شیمی درمانی استفاده می شود، هیچ تولید کننده ای ندارد. مثال دیگر از گیاهان دارویی که تولید کننده داخلی ندارد، گیاه آنغوزه است که ترکیبات موجود در شیره آن در درمان بسیاری از بیماری ها خصوصا بیماری های دستگاه گوارش کاربرد زیادی دارد.

مراحل ریزازدیادی گیاهان دارویی در آزمایشگاه

.

مشکلات شرکت های کشت بافت ایرانی

یکی از دلایل اینکه چرا بیشتر شرکت های کشت بافت ایرانی تولیدات مشابه و محدود دارند، در عدم وجود دانش فنی کافی برای توسعه محصولات است. پروتکل ریزازدیادی چند گیاه محدود مثل گل محمدی، پایه های رویشی GN، GF ، پیرودوارف و کاکتوس و … که روند ساده ای نیز برای تکثیر دارد، در شرکت های مختلف دست به دست می شود و ادامه این روند در نهایت فقط منجر به ورشکست شدن و تعطیلی واحدهای کشت بافت می شود.

مهمترین معضل و مشکل کشت بافت در ایران به خصوص کشت بافت گیاهان دارویی در این است :

“ما چیزی را تولید می کنیم که بلدیم نه چیزی که بازار و صنعت و جامعه به آن نیاز دارد.”

.

راه حل نجات گیاهان دارویی مهم و پر کاربرد

سریع ترین راه نجات برای تولید گیاهان دارویی استفاده از روش کشت بافت است. حمایت های مالی و تسهیلاتی صندوق توسعه زیست فناوری، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری و امثالهم برای توسعه این صنعت ضروری است. برای تشویق شرکت های کشت بافت به تحقیق و توسعه گیاهان دارویی، باید از سرمایه گذاری بر پروژه های زودبازده بدون آینده چشم پوشی کرد. حمایت از تولید و توسعه محصولات کلان و استراتژیک گیاهان دارویی رسالت مهمی بر دوش سازمان های متولی کشاورزی است. آینده نگری و صبر، کلید توسعه زیست فناوری ایران خواهد بود.

 

۰/۵ (۰ نظر)

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بسته است
دکمه بازگشت به بالا