سوسک کرگدنی خرما
سوسک کرگدنی خرما (Oryctes elegans Prell)سوسک خرما آفت خرما مبارزه با سوسک کرگدنی خرما
طبقه بندی: حشرات
راسته: کولئوپترا Coleoptrea
خانواده: Scarabaeidae
جنس: Oryctes
نام های دیگر: سوسک شاخدار خرما، سوسک کرگدنی اوریکتس، Fruit Stalk borer، bunch stalk borer
پراکندگی جغرافیایی: منطقه خلیج فارس، اردن، اسرائیل و مصر
گیاهان میزبان: نخل خرما ( میزبان اصلی)، نارگیل و چمنزارها
.
چرخه زندگی
این سوسک که در ایران با نام “تال” نیز شناخته می شود دارای یک نسل در سال است. سوسک های بالغ از اواخر فروردین ظاهر شده و تا پایان مهر ماه در ساقه، برگ و میوه دیده می شوند. این آفت بر روی بافت های مرده و زنده درخت شامل تاج درخت، دم برگ، الیاف ساقه و خوشه های میزبان تخم گذاری انجام می دهد. لارو این حشره از ریشه گیاهان علفزار یعنی جایی که زمستان گذاری را انجام داده است تغذیه می کند و سپس در طی بهار در خاک به شفیره و سپس به حشره کامل تبدیل می شود.
طی تحقیقاتی که در مورد چرخه زندگی این آفت در آزمایشگاه انجام شد، سوسک کرگدنی بر روی چوب پوسیده یا کمپوست در دمای بین ۲۸ تا ۳۰ درجه سانتی گراد ، حدود ۴ ماه زمان لازم بود تا چرخه زندگی اش کامل شود.
اهمیت اقتصادی
این سوسک در چندین کشور بعنوان آفت اصلی درخت نخل خرما شناخته می شود. سوسک ها بالغ در ساقه ها و برگها سوراخ های زیادی ایجاد می کنند، همچنین به میوه ها نیز حمله می کنند، این آفت ، درخت نخل را به حدی ضعیف می کند که بند خوشه ها و شاخ و برگ درخت در طی تابستان تا از قبل زمان رسیدن خرما شکسته می شود ( بخصوص در شرایط تنش). درختان جوان ضعیف شده و به شدت در میزان کاهش میوه دهی درختان حتی در سالهای بعد نیز تاثیر گذار است.
زخم هایی که این آفت در درخت ایجاد می کند، شرایطی فراهم می کند تا سایر پاتوژن های گیاهی مانند قارچها و باکتری ها را از محل زخم وارد درخت شده و ایجاد بیماری کنند. علاوه بر نخل خرما، سوسک کرگدنی یک آفت بسیار جدی برای درختان نارگیل نیز به حساب می آید.
کنترل و مدیریت سوسک کرگدنی خرما
مبارزه با سوسک کرگدنی خرما
نظارت: قرار دادن تله های خورشیدی و همچنین تله های فرمون جنسی در باغات داده های مربوط به دوره پرواز آفات را ارائه می دهد.
کنترل باغی: جمع آوری، حذف و سوزاندن شاخ و برگهای قدیمی
مقاومت گیاهی: ارقام مختلف خرما حساسیتهای مختلفی در مقابل این آفت دارند که معمولا ارقام با بافت نرم تر ترجیح داده می شود.
تله گذاری: قراردادن تله های فرمون جنسی که در باغات ایران استفاده می شود، یکی از موثرترین راه های مبارزه با این آفت است.
کنترل شیمیایی: آغشته کردن ناحیه ی ریشه با حشره کش ارگانوفسفات که نتایج رضایت بخشی داشته است.
کنترل بیولوژیک: قارچهای پاتوژن حشرات (Entomopathogenic fungus) مانند قارچ (Beauveria bassiana Balsamo) سبب کاهش میزان تغذیه و باروری این سوسک آفت می شود.
آفات مشابه
یکی از مشکلات عمده در مبارزه با آفات نخل خرما، تشخیص صحیح نوع آفت است. بسیاری از مواقع سوسک حنایی خرما با نام علمی Rhynchophorus ferrugineus با نوع سرخرطومی اشتباه گرفته می شود. هر دو نوع سوسک ذکر شده از آفات مهم و خطرناک درخت نخل خرما هستند . گزارش های زیادی از طغیان سوسک حنایی در استان فارس خصوصا شهرهای گراش و قیر و کارزین وجود دارد که تهدید بسیار جدی برای نخلستان های استان به شمار می رود.
