بررسی بهترین کودهای نیتروژن برای زراعت عدس
عدس با نام علمی Lens culinaris یک دانه خوراکی از خانواده حبوبات (لگوم ها) legumes است. عدس یکی از قدیمی‌ترین حبوبات شناخته شده در جهان است که قدمت آن به بیش از ۹۰۰۰ سال قبل باز می‌گردد. این گیاه با ارزش در سراسر جهان کشت می‌شود و یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی است.
برنامه کود دهی عدس یک جنبه مهم در کشاورزی است که بهبود عملکرد کمی و کیفی عدس را تضمین می‌کند. عدس یکی از محصولات مهم پروتئینی است که در تغذیه انسان و حیوانات نقش اساسی دارد. در این مقاله، به اهمیت برنامه کود دهی برای بهبود عملکرد کلی عدس پرداخته خواهد شد.
نیازهای کودی عدس
عدس به تعداد زیادی از عناصر مغذی نیاز دارد تا بهترین عملکرد را داشته باشد. از جمله این عناصر می‌توان به عناصر ماکرو شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر میکرو مانند کلسیم و منیزیم اشاره کرد. برنامه کود دهی باید طوری تنظیم شود که این عناصر را به طور دقیق و در زمان‌های مناسب در اختیار گیاه قرار دهد.
بهترین کودهای شیمیایی ازت برای عدس
انتخاب بهترین کود نیتروژن برای عدس بستگی به شرایط خاکی و اقلیمی مزرعه، رقم عدس مورد کشت و همچنین نیازها و محدودیت های منطقه دارد. کودهای شیمیایی و آلی همیشه گزینه های مناسبی برای تقویت کشت عدس بوده اند اما بر اساس جنس و نیاز خاک نمی توان از هر کود نیتروژنی استفاده کرد.
انتخاب بهترین کود ازت برای عدس
کودهای اوره، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم پر مصرف ترین کودهای شیمیایی ازته هستند. کود سولفات آمونیوم به دلیل دارا بودن گوگرد محلول و قابل جذب برای گیاهان همیشه جزو اولین گزینه های پیشنهادی است. از آنجایی که خاک های ایران عموما آهکی و قلیایی است، نیاز است تا با استفاده از گوگرد در میزان اسیدیته خاک(Ph) تعادل ایجاد کرد. سولفات آمونیوم دارای ۲۴ درصد گوگرد محلول به فرم So۴ و ۲۱ درصد نیتروژن به فرم آمونیوم NH۴ است.
آمونیوم دارای یون مثبت است که همین امر سبب می شود تا با ذرات خاک که دارای یون منفی است، پیوند مستحکمی برقرار کرده و از آبشویی نیتروژن جلوگیری می کند. بنابراین علی رغم غلظت نه چندان بالای نیتروژن در مقایسه با سایر کودهای شیمیایی ازته مانند اوره، ماندگاری و کارایی عنصر نیتروژن برای گیاه بالاتر است.
نیترات آمونیوم به دلیل قابلیت انفجار و خطرناک بودن، چندان توصیه نمی شود. خرید، فروش و انبارداری آن نیز دارای ضوابط خاص و اخذ مجوزهای لازم است. کود اوره علی رغم درصد بالاتر محتوای نیتروژن در مقایسه با سولفات آمونیوم به دلیل آبشویی و تبخیر زیاد نیترات آن و همچنین ایجاد شوری در خاک، توصیه نمی شود.
توصیه مقدار مصرف کود نیتروژن
مقدار کود سولفات آمونیوم برای کشت عدس نیز بستگی به شرایط خاکی مزرعه، نوع عدس، و نیازهای گیاه در مراحل مختلف رشد دارد. در اینجا میزان مصرف متداول برخی از کودهای سولفات آمونیوم به واحد کیلوگرم در هکتار برای عدس ذکر شده است:
- بر اساس نیتروژن
- مصرف نیتروژن از مهمترین عوامل در تعیین مقدار کود سولفات آمونیوم است. برای مراحل اولیه رشد ممکن است بین ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه شود. این مقدار می‌تواند در مراحل بعدی رشد افزایش یابد.
- بر اساس تحلیل خاک
- آزمایش بیوشیمیایی دقیق خاک بسیار مهم است. اگر تحلیل خاک نشان دهد که خاک به سولفات یا نیتروژن نیاز دارد، مقدار کود ممکن است افزایش یابد.
- بر اساس نوع عدس
- بعضی از ارقام عدس به سولفات آمونیوم حساس‌تر هستند و نیاز به مقدار بیشتری از این کود دارند. بنابراین، نوع عدس کشتی نیز بر مقدار کود تأثیر می‌گذارد.
به عنوان یک مقدار تقریبی و با توجه به میانگین توصیه‌ها، مصرف سولفات آمونیوم ممکن است در حدود ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار باشد. با این حال، باید توجه داشت که این مقدار ممکن است در شرایط مختلف مزرعه متغیر باشد و بهتر است با مشاوره از کارشناسان کشاورزی و بر اساس شرایط خاک و گیاهان مزرعه، مقدار دقیقتری تعیین گردد.
