THC چیست؟ چه مزایا و کاربردی دارد؟
تتراهیدروکانابینول (Delta-9-tetrahydrocannabinol) ، که معمولا به عنوان THC شناخته می شود، یکی از ترکیبات روانگردان اصلی موجود در شاهدانه است. این ماده که بعتوان متابولیت ثانویه شاهدانه استخراج می شود، مسئول اثرات سرخوشی و تغییر دهنده ذهن است که معمولاً با مصرف ماری جوانا مرتبط است. THC با گیرنده های خاصی در مغز و سیستم عصبی که به عنوان گیرنده های کانابینوئید (cannabinoid) شناخته می شوند، تعامل دارد تا اثرات خود را ایجاد کند.
گیاه شاهدانه با نام علمی Cannabis sativa منبع اصلی و مهمی برای THC است. تتراهیدروکانابیول از قسمت فوقانی و برگ های گیاه گل دار شاهدانه به دست می آید. تتراهیدروکانابیول خواص دارویی و درمانی زیادی دارد، با این حال اغلب بعنوان منبع ماده مخدر ماریجوانا (Marijuana)، وید Weed، علف یا گل شناخته می شود.
کانابینوئید
کانابینوئیدها متعلق به دسته ای از مواد شیمیایی به نام ترپنوئیدها (terpenoids) به معنی ترپن مانند هستند. این ترکیبات به صورت اسانس در بسیاری از گیاهان وجود دارند و برخی در تشکیل ویتامین ها، استروئیدها، رنگدانه ها و بوها نقش دارند. صنعت عطر به ترکیباتی از این قبیل متکی است، همچنین در صنایع غذایی و دارویی به عنوان بهبود دهنده عطر و طعم کاربردهای مختلفی پیدا می کند. ترپن ها می توانند خطی مانند ژرانیول یا سیترونلا (geraniol or citronella) یا حلقوی مانند THC باشند. نمونه هایی از ترپن های حلقوی ساده دیگر در زیر نشان داده شده است.
کانابینوئیدها مولکول‌های غیرقطبی با حلالیت کم در آب هستند. این ترکیب معمولاً با کشیدن (سیگار مانند) خود به خود آزاد می‌شوند. شکست های تبخیر شده در اثر تدخین به صورت بخار استنشاق می شوند و باعث ایجاد تعدادی از اثرات فیزیولوژیکی می شوند. این اثرات بسیار به انتظارات و خلق و خوی مصرف کننده، مقدار مصرف شده و وجود احتمالی مواد مخدر دیگر (مانند الکل) در بدن بستگی دارد.
نکات مهم در مورد تتراهیدروکانابینول
اثرات روانگردان: THC ترکیب اولیه حشیش است که در هنگام مصرف گیاه، اثرات “بالا” یا مسموم کننده مشخصی ایجاد می کند. این اثرات بر خلق، ادراک و شناخت تأثیر می گذارد.
گیرنده های کانابینوئید: THC در درجه اول به گیرنده های کانابینوئید، به ویژه گیرنده های CB1، که در مغز و سیستم عصبی مرکزی متمرکز هستند، متصل می شود. این تعامل منجر به آزاد شدن انتقال دهنده های عصبی می شود که بر فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف تأثیر می گذارد.
پتانسیل درمانی: با وجود خواص روانگردانی که در این ماده وجود دارد، THC دارای پتانسیل درمانی است. از نظر پزشکی برای کاهش علائمی مانند درد، حالت تهوع و اسپاسم عضلانی استفاده می شود. برخی از فرمولاسیون های حشیش طبی بسته به اثرات درمانی مورد نظر، حاوی سطوح بالاتری از THC هستند. از این ماده در ساخت داروهای ضد تهوع و درد برای بیماران سرطانی که مراحل شیمی درمانی را می گذارند، استفاده می شود.
اثرات متنوع: اثرات THC می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. شدت و ضعف تاثیر این ماده به عواملی مانند مقاومت بدن مصرف کننده، بیماری های زمینه ای، روش مصرف و دوز بستگی دارد. برخی از افراد ممکن است احساس آرامش و سرخوشی کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است احساس اضطراب یا بدگمانی Paranoia (پارانویا) کنند.
اثرات درمانی و مزایای تتراهیدروکانابینول
تسکین درد: THC به دلیل خواص ضد درد (تسکین دهنده) آن شناخته شده است. این ترکیب، در شرایط درد مزمن مانند درد نوروپاتیک، آرتریت و میگرن می تواند سبب تسکین باشد.
کنترل تهوع و استفراغ: این ماده دارای خواص ضد استفراغ است که استفاده از آن در کاهش تهوع و استفراغ مرتبط با شیمی درمانی، پرتودرمانی و برخی شرایط پزشکی موثر می کند.
تحریک اشتها: THC می‌تواند محرک اشتها در انسان باشد. برای افرادی که به دلیل شرایط پزشکی مانند سرطان یا بیماری ایدز HIV/AIDS از دست دادن اشتها را تجربه می‌کنند، می تواند مفید باشد. این اثر معمولا به عنوان “munchies” نامیده می شود.
آرامش عضلانی: تتراهیدروکانابینول THC دارای خواص شل کننده عضلانی است. این ماده می تواند در شرایط اسپاسم یا تنش عضلانی، مانند مولتیپل اسکلروزیس Multiple Sclerosis (بیماری ام اس) یا آسیب نخاع مفید باشد.
کمک به خواب: برخی تحقیقات و مشاهدات نشان می دهد که THC می تواند با ایجاد آرامش و کاهش بی خوابی به اختلالات خواب کمک کند. با این حال، تأثیرات در خواب با توجه به شرایط جسمانی و روحی و روانی می تواند در بین کاربران متفاوت باشد.
بهبود خلق و خو: THC اثراتی در بهبود تغییر خلق و خوی داشته و احساس سرخوشی و آرامش را ایجاد کند. این می تواند برای افرادی که اضطراب، افسردگی یا استرس را تجربه می کنند مفید باشد، اگرچه استفاده بیش از حد ممکن است در برخی موارد این شرایط را برعکس کرده و استرس و اضطراب را تشدید کند.
اثرات ضد التهابی: این ماده دارای خواص ضد التهابی است که ممکن است در شرایطی بروز التهاب، مانند آرتریت یا بیماری های التهابی روده مفید باشد.
خطرات و عوارض جانبی THC
تتراهیدروکانابینول دارای خطرات بالقوه و عوارض جانبی است. در نظر گرفتن خطرات و این عوارض جانبی بالقوه در ارتباط با استفاده از THC ضروری است. خلاصه ای از مهمترین تهدیدات سو مصرف THC به شرح ذیل است:
اثرات روانگردان: اثرات مسموم کننده THC ممکن است عملکرد شناختی، هماهنگی و زمان واکنش را مختل کند. همچنین می تواند در برخی افراد منجر به اضطراب یا پارانویا شود..
اختلال در حافظه و یادگیری: THC می تواند به طور موقت حافظه و عملکرد شناختی را مختل کند، به ویژه در دوزهای بالا یا استفاده طولانی مدت.
اثرات روانپزشکی: در برخی موارد، THC ممکن است شرایط روانپزشکی مانند اضطراب، افسردگی یا روان پریشی را تشدید کند، به ویژه در افرادی که مستعد ابتلا به این شرایط هستند.
آیا ماریجوانا اعتیاد آور است؟
استفاده طولانی مدت و زیاد از THC می تواند منجر به ایجاد تحمل، وابستگی و اعتیاد در برخی افراد شود.
هشدار: قبل از در نظر گرفتن استفاده از THC برای اهداف دارویی، بسیار مهم است که با یک پزشک متخصص مشورت کنید که می تواند بر اساس شرایط خاص سلامتی، سابقه پزشکی و خطرات بالقوه شما را راهنمایی کند. علاوه بر این منع قانونی و جرائم استفاده از این ماده در نظر گرفته شود.
منابع:
- National Library of Medicine | Tetrahydrocannabinol (THC)
- Tetrahydrocannabinol (THC) | Imperial College London
- Carley DW, Paviovic S, Janelidze M, Radulovacki M. Functional role for cannabinoids in respiratory stability during sleep. Sleep. ۲۰۰۲ Jun 15;۲۵(۴):۳۹۱-۸. [PubMed]
- Chow R, Valdez C, Chow N, Zhang D, Im J, Sodhi E, Lock M. Oral cannabinoid for the prophylaxis of chemotherapy-induced nausea and vomiting-a systematic review and meta-analysis. Support Care Cancer. ۲۰۲۰ May;۲۸(۵):۲۰۹۵-۲۱۰۳. [PubMed]
- World Drug Report 2021, United Nations Office on Drugs and Crime. www.unodc.org/
unodc/en/data-and-analysis/wdr2021.html (accessed Dec. 18, 2021). - United Nations Office on Drugs and Crime, The_International_Drug_Control_Conventions,
//www.unodc.org/unodc/en/commissions/CND/conventions.html (accessed Dec. 20, 2021) - J. Sawler, J.M. Stout, K.M. Gardner, D. Hudson and J. Vidmar, PLOS ONE, vol. 10, no. 8, p.
e0133292, Aug. 2015, doi: 10.1371/journal.pone.0133292.
