بور کشاورزی
بور کشاورزی
بور کشاورزی جزو عناصر کم مصرف (Micro elements) مورد نیاز است و از کانی ها و معادن بورات تهیه می شود. کود بور در طبیعت معمولا به فرم اسید بوریک H۳BO۳ در خاک وجود دارد و جذب گیاه می شود. بور اکثرا در ترکیباتی همچون اکسیدها، سولفیدها، نیتریدها و هالیدها به صورت سه ظرفیتی دیده میشود. عنصر خالص بور بسیار کمیاب و نادر است و مطالعات چندانی بر روی آن صورت نگرفته است و همچنین خالص سازی آن بصورت تک عنصر بسیار سخت است.
فرمول شیمیایی: B۲O۳
بسته بندی: کیسه ۲۵ کیلوگرمی
درجه خلوص: ۱۲ – ۱۴ درصد
تحرک این عنصر در خاک زیاد اما در گیاه کم است، بنابراین در صورت استفاده از غلظت بالای بور، گیاه در خطر مسمویت قرار می گیرد. هرچند که غلظت این عنصر تا ۲۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک متغیر است اما تنها ۵ درصد این عنصر توسط گیاه قابل جذب و استفاده است.
کاربردهای بور کشاورزی
مهمترین کاربرد این عنصر در کشاورزی بعنوان کود میکرو است، این عنصر در فرآیندهای مهمی به شرح ذیل در گیاه حضور دارد:
- گلدهی و رشد لوله گرده
- میوه دهی و تقسیم سلولی
- تاثیر در مناطق مهم رشدی گیاه مانند مریستم ها، تشکیل جوانه جانبی
- متابولیسم و چرخه نیتروژن (ازت)
- جذب کربوهیدارت و اکسیژن برای جوانه زنی و رشد دانه گرده
- ساخت دیواره سلولی
علائم عمومی کمبود کود بور
توقف رشد جوانه ( مریستم) انتهایی گیاه ، اولین نشانه کمبود بور است. کمرنگ شدن و رنگ پریده شدن در قاعده برگهای جوان و سپس مرگ آنها از نشانه دیگر کمبود بور است. توقف تقسیم سلولی و عدم رشد گیاه از دیگر نشانه های عمومی کمبود بور است.
علائم خاص کمبود بور
- سیب: در تعامل با کلسیم، داخل سیب بصورت چوب پنبه ای در می آید، طوری که انگار میوه یخ زده است.
- نخل خرما: ایجاد لکه های قهوه ای روی شاخه ها، باردهی پایین
- گلابی: از بین رفتن شاخه های جدید در بهار، قهوه ای و سخت شدن پوست میوه ها
- توت فرنگی: کوتولگی گیاه و کمبود رشد، ایجاد میوه های کوچک و رنگ پریده
- غلات: ایجاد شکاف در بخش فوقانی ساقه غلات، تغییر رنگ بافت داخلی به قرمزه – قهوه ای
- چغندر: ایجاد نواحی سخت در ریشه، پوسیدگی داخلی چغندر
- کاهو: دفرمه شدن برگها و ایجاد مغز ساقه توخالی
- گل کلم: توسعه ضعیف مغز گیاه، ایجاد لکه های قهوه ای، زبر شدن برگها و گوشت گیاه
- کرفس (کوهی) : پوسیدگی قلبی قهوه ای
- شلغم: ایجاد حلقه های خاکستری و قهوهای در ریشه ها
انواع کود بور
-
بوراکس (Sodium Tetraborate)
- دارای ۱۰ تا ۱۱ درصد بور
- محلول در آب و مناسب برای استفاده در خاک و محلول‌پاشی
-
اسید بوریک (Boric Acid)
- حاوی ۱۷ درصد بور
- محلول در آب و مناسب برای محلول‌پاشی و کوددهی ریشه‌ای
-
اتانول‌آمین بور (Boron Ethanolamine)
- دارای حلالیت بالا و جذب سریع توسط گیاه
- مناسب برای محلول‌پاشی برگی و سیستم‌های آبیاری قطره‌ای
-
کودهای مخلوط حاوی بور
- شامل ترکیب بور با سایر عناصر مانند روی، آهن و منگنز برای افزایش کارایی تغذیه‌ای
نحوه مصرف کود بور
- محلول‌پاشی: به‌صورت اسپری روی برگها برای جذب سریع‌تر
- کوددهی خاکی: مخلوط با خاک قبل از کاشت یا در طول دوره رشد
- تزریق در سیستم آبیاری: برای تغذیه تدریجی گیاه در طول فصل رشد
نکات مهم در مصرف کود بور
-
مصرف بیش از حد بور می‌تواند سمی باشد و به گیاه آسیب برساند، بنابراین باید مقدار مصرف به دقت تنظیم شود.
- میزان مورد نیاز بور بسته به نوع گیاه و شرایط خاک متفاوت است.
-
استفاده از آزمایش خاک و برگ قبل از مصرف کود بور برای تعیین میزان نیاز گیاه توصیه میشود.
غلظت مناسب بور کشاورزی
مقدار بهینه بور برگ ها در محصولات زراعی ۲۰ – ۱۰۰ PPM است، همانطور که گفته شد، غلظت بیش از حد نیاز این عنصر در گیاه، ایجاد مسمویت می کند.
اسید بوریک (۵/۱۶ % Boron) ، بوراکس ( ۳/۱۱ % Boron) و سولوبور ( ۵/۲۰ % Boron) را می توان برای اصلاح خاکهای فقیر استفاده کرد. بطور کلی و عمومی، نیاز واقعی خاک به بور ۱/۱ کیلوگرم در هکتار یا یک لیتر در هکتار است. اما میزان بهینه این ماده بر حسب نوع گیاه، سن گیاه، شرایط آبیاری، خاک و وضعیت آب و هوا متفاوت است.
قبل از استفاده از هرگونه کود برای محصولات کشاورزی ابتدا آنالیز شیمیایی خاک را انجام داده و حتما از مشاور مجرب و با تجربه استفاده کنید.
