جلبک دریایی

کود جلبک دریایی | معجزه طبیعت برای کشاورزی سالم و پربازده

جلبک دریایی (Seaweeds) یا ( Macroalgae)  به دسته ای از موجودات زنده آبزی گفته می شود که در اعماق مختلفی از دریاها و اقیانوس ها زندگی می کنند. یکی از روش های مهم دسته بندی جلبک های دریایی بر اساس عمق زندگی و رنگ آنها است. برای مثال جلبک های سبز رنگ در عمق کم و جلبک های قهوه ای رنگ در اعماق آبهای آزاد یافت می شوند .هر چه عمق آب بیشتر شود، رنگ جلبکها نیز به دلیل عدم نفوذ نوربه داخل آب تیره تر می شود. کود جلبک

کود جلبک

در عصر کشاورزی نوین که پایداری، کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش بهره‌ وری اهمیت ویژه‌ ای یافته است، استفاده از کودهای زیستی و طبیعی همچون کود جلبک دریایی جایگاه مهمی پیدا کرده‌ اند. این کود، که از استخراج جلبک‌ های قهوه‌ ای مانند Ascophyllum nodosum و Sargassum به‌ دست می‌ آید، سرشار از ریزمغذی‌ ها، هورمون‌ های طبیعی گیاهی و ترکیبات بیواکتیو است. برخلاف کودهای شیمیایی که صرفاً عناصر غذایی را فراهم می‌ کنند، کود جلبک با تحریک مکانیسم‌ های درونی گیاه، باعث افزایش رشد، مقاومت به تنش‌ ها و بهبود کیفیت محصول می‌ شود.

کود جلبک دریایی چیست؟

کود جلبک از استخراج آبی یا آنزیمی جلبک‌ های دریایی به‌ دست می‌ آید. این کود به صورت‌ های مختلفی در بازار عرضه می‌ شود:

• مایع: پرکاربردترین نوع، مناسب برای محلول‌ پاشی و آبیاری.

• پودر محلول در آب: برای محلول‌ پاشی یا افزودن به محلول‌ های کوددهی.

• گرانول: در برخی موارد برای مصرف پایه در خاک.

ترکیبات مؤثر در کود جلبک

کود جلبک تنها یک منبع عناصر غذایی نیست، بلکه ترکیبی بیولوژیکی بسیار فعال است که شامل:

• هورمون‌ های طبیعی گیاهی: اکسین، سیتوکنین، جیبرلین.

• اسیدهای آمینه آزاد: محرک رشد و جذب عناصر غذایی.

• پلی‌ساکاریدها و مانیتول: کمک به حفظ رطوبت و تحمل تنش‌ ها.

• آنزیم‌ ها و ویتامین‌ ها: تحریک فعالیت متابولیکی سلول‌ ها.

• ریز مغذی‌ ها: آهن، روی، منگنز، مس، بور، کبالت و …

تأثیرات و مزایای کود جلبک بر رشد گیاه

۱. افزایش رشد ریشه و جذب عناصر غذایی

سیتوکنین‌ ها و اکسین‌ های موجود در کود جلبک باعث تحریک رشد ریشه‌ های مویین شده و جذب بهتر عناصر غذایی را از خاک تسهیل می‌ کنند.

۲. افزایش مقاومت به تنش‌ های محیطی

مانیتول و ترکیبات ضد استرس در جلبک به گیاه کمک می‌ کنند تا در شرایط خشکی، شوری، سرما یا گرما بهتر زنده بماند و افت رشد نداشته باشد.

۳. افزایش فتوسنتز و رشد سبزینه

کود جلبک با تحریک سنتز کلروفیل و افزایش انتقال مواد فتوسنتزی، به افزایش سرعت رشد رویشی کمک می‌ کند.

۴. افزایش گلدهی و میوه‌ دهی

وجود هورمون‌ های طبیعی در زمان‌ بندی و توازن بین رشد رویشی و زایشی نقش داشته و به تشکیل گل‌ های باکیفیت‌ تر و میوه‌ های یکنواخت‌ تر کمک می‌ کند.

 ۵. بهبود کیفیت محصول و انبارمانی

با افزایش مقدار قند، مواد جامد محلول و آنتی‌ اکسیدان‌ ها، محصولات برداشت‌ شده کیفیت بالاتری خواهند داشت.

نحوه مصرف کود جلبک

تفاوت جلبک دریایی با علف های دریایی

جلبکهای دریایی را نباید با علف دریایی (Seagrass) یکسان دانست. علف های دریایی متعلق به شاخه پیدازادان (Spermatophyte) یا همان دانه دارها ( اسپرماتوفیتها) هستند. علفهای دریایی جزو گیاهان عالی و تکامل یافته هستند که علاوه بر داشتن گل، دانه گرده و … دارای سیستم آوندی پیشرفته و تکامل یافته ای هستند و اساسا با جلبکهای دریایی کاملا متفاوت هستند.

انواع جلبک دریایی

جلبک های دریایی به سه دسته بزرگ تقسیم می شوند:

جلبک های سبز (Chlorophyta (Green Alga، شامل ؛ آئونوری، آئوسا، میرو.

جلبکهای قهوه ای (Phaeophyta (Brown Alga، شامل؛  کونبو، هیجیکی، واکامه، فوکوس، موزوکو.

جلبک های قرمز (Rhodophyta  (Red Alga، شامل ؛ تن‌ گوسا، آساکوسانوری.

دیگر کاربردهای جلبک های دریایی

جلبک های دریایی منبعی از ترکیبات بسیار مهم و فعال بیولوژیکی شامل پروتئین ها و پلی ساکاریدها است. این گیاه کاربردهای بسیار مهم و در حال گسترشی در صنایع مختلفی مانند تغذیه ، زیست پزشکی ، بیولوژی ، کشاورزی، علوم دارویی و … دارد.

تغذیه انسان

جلبک دریایی در سراسر جهان ، به ویژه در آسیای شرقی ، به عنوان بخش ثابتی از رژیم غذایی در کشورهایی مانند ژاپن ، چین ، کره ، تایوان ، برونئی ، سنگاپور ، تایلند ، برمه ، کامبوج ، ویتنام ، اندونزی ، فیلیپین ، و مالزی  مصرف می شود. همچنین در آفریقای جنوبی ، بلیز ، پرو ، شیلی ، کانادا ، اسکاندیناوی ، مناطق جنوب غربی انگلیس،  ایرلند ، ولز ، هاوایی ، اسکاتلند، ایالات متحده آمریکا (بخصوص کالیفرنیا) جلبکهای دریایی پای ثابت رژیم غذایی مردم قرار گرفته اند.

کاربرد پزشکی ، دارویی و آزمایشگاهی جلبکها

آلژینات ها در پانسمان زخم (پانسمان آلژینات) و قالب های دندانسازی استفاده می شود. دربیوتکنولوژی و  میکروبیولوژی ، از آگار به عنوان محیط کشت استفاده می شود. سایر جلبکها مانند کاراژینان ها ، آلژینات ها و آگارزها ، با سایر پلی ساکاریدهای ، کاربردهای پزشکی زیادی دارند. Delisea pulchra ممکن است در استعمار باکتری ها تداخل داشته باشد. ساکاریدهای سولفاته شده جلبک های سبز و قرمز از طریق مهار DNA  و RNA  ویروس ها، از تکثیر آنها جلوگیری می کنند.

عصاره جلبک دریایی در برخی از قرصهای رژیمی لاغری استفاده می شود. این قرص ها در معده باز شده و با پر کردن حجم معده، احساس سیری به فرد داده و از پرخوری جلوگیری می کنند.

دیگر کاربردهای کشاورزی جلبک

بخشی از جلبک دریایی به عنوان کود آلی و ارگانیک ، تحت عنوان کمپوست برای مصارف کشاورزی استفاده می شوند. همچنین این جلبکها از طریق دفن در تپه های ساحلی برای جلوگیری از فرسایش استفاده می شوند.

مدتهاست که در اروپای شمالی  جلبک دریایی به عنوان خوراک دام استفاده می شود.  گوسفندها ، اسب ها و گاوها علاقه زیادی به تغذیه از این منبع دریایی دارند. یکی از نکات جالب در مورد تغذیه دام با جلبک دریایی ، کاهش میزان قابل توجهی انتشار گاز متان از گاو  پس از اضافه شدن این ماده به رژیم غذایی است. استخرهای پرورش ماهی در سراسر جهان هم اکنون به ارزش غذایی این ماده برای تغذیه ماهی های پرورشی پی برده اند و بطور گسترده مورد استفاده قرار می دهند.

جلبکهای دریایی همواره به عنوان یک منبع بالقوه تامین بیواتانول مورد توجه هستند.

کود جلبک دریایی نه‌تنها یک منبع غذایی برای گیاه، بلکه یک محرک زیستی قدرتمند است که به رشد سالم، گلدهی، مقاومت و افزایش کیفیت محصولات کمک می‌ کند. چه برای باغچه خانگی، چه برای گلخانه تجاری یا زراعت‌های گسترده، این کود یکی از بهترین انتخاب‌ ها در مسیر کشاورزی هوشمند و پایدار است.