بازار روسیه

معرفی و بررسی بازار کشاورزی روسیه

بازار روسیه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان، تنوع زیادی در محصولات کشاورزی خود دارد. این کشور به تولید محصولات مختلفی از جمله گندم، جو، سیب‌زمینی، سبزیجات، میوه‌ها، لبنیات و گوشت می‌پردازد. بازار کشاورزی روسیه یکی از جذاب ترین بازارهای کشاورزی برای تجار و تولیدکنندگان در خاورمیانه خصوصا در ایران است، به همین دلیل صادرات به روسیه یکی از مهم ترین برنامه های صادراتی بسیاری از تولیدکنندگان کشاورزی و صنایع غذایی در ایران است.

آب و هوای روسیه و پراکنش جغرافیایی کشاورزی

آب و هوای روسیه

روسیه با وسعت بیش از 17 میلیون کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین کشور جهان است و تنوع زیادی در آب و هوا دارد. این کشور از مناطق قطبی در شمال تا مناطق نیمه‌ گرمسیری در جنوب گسترده شده است.با توجه به اینکه این کشور پهناور در عرض جغرافیایی بالایی قرار گرفته است، علی رغم تنوع آب و هوایی، محدودیت های زیادی نیز در تولیدات کشاورزی دارد.

منطقه شمالی (سیبری و قطب شمال)

این منطقه شامل آب و هوای قطبی و نیمه قطبی است که با زمستان‌ های طولانی و بسیار سرد و تابستان‌ های کوتاه و خنک همراه است. به دلیل شرایط سخت آب و هوایی، کشاورزی در این مناطق محدود است و عمدتاً به دامداری و پرورش حیوانات خاص مانند گوزن شمالی اختصاص دارد.

منطقه مرکزی و اروپایی

مناطق اروپایی روسیه دارای آب و هوای قاره‌ ای معتدل است. زمستان‌ ها سرد و تابستان‌ ها گرم است. بارش‌ ها نسبتاً مناسب و به صورت پراکنده در طول سال توزیع می‌شود. این منطقه مناسب‌ ترین شرایط را برای کشاورزی دارد و تولیدکننده عمده گندم، جو، سیب‌ زمینی، چغندر قند و محصولات لبنی است. مناطق حاصلخیز در اطراف ولگا و مناطق جنوب غربی شامل زمین‌ های کشاورزی مهمی هستند.

منطقه جنوبی (قفقاز و دریای سیاه)

منطقه قفقاز و دریای سیاه که در بخش جنوبی روسیه واقع شده است، دارای آب و هوای معتدل است. این منطقه تابستان‌ های گرم و زمستان‌ های معتدل دارد که به همین دلیل بطور محدود توانایی تولید محصولات نیمه گرمسیری را نیز دارد. این منطقه برای کشت گیاهان باغی، میوه‌ ها و سبزیجات، انگور، چای، و محصولات گرمسیری مانند پنبه و برنج مناسب است.

کشاورزی روسیه

پراکنش جغرافیایی کشاورزی

پراکنش کشاورزی در روسیه به دلیل تنوع آب و هوایی و شرایط جغرافیایی مختلف، متفاوت است. روسیه را می توان به لحاظ جغرافیای کشاورزی به چهار منطقه اصلی تقسیم کرد.

منطقه ولگا

این منطقه یکی از مهم‌ترین مناطق کشاورزی روسیه است و به دلیل خاک‌ های حاصلخیز و دسترسی به آب کافی، محصولاتی با کیفیت بالا تولید می‌کند. محصولات کشاورزی مانند گندم، جو، چغندر قند، آفتابگردان، و ذرت از تولیدات این منطقه است.

منطقه قفقاز شمالی

همان طور که پیش تر اشاره شد، این منطقه به دلیل آب و هوای معتدل و زمین‌ های مناسب، یکی از مناطق مهم تولید میوه و سبزیجات در روسیه است. انگور، چای، سبزیجات، و میوه‌ ها از تولیدات اصلی این منطقه است.

منطقه سیبری غربی

با وجود شرایط آب و هوایی سخت، به دلیل داشتن زمین‌ های وسیع و دسترسی به منابع آب، دولت روسیه سرمایه گذاری نسبتا خوبی برای تولید برخی از محصولات زراعی مانند سیب زمینی و گندم در آن آغاز کرده است.

صادرات به روسیه

منطقه مرکزی روسیه

این منطقه به دلیل دسترسی به بازارهای مصرف بزرگ در مسکو و سنت پترزبورگ، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. غلات، چغندر قند، سیب‌زمینی و محصولات لبنی که تند مصرف و پر مصرف تر از سایر محصولات کشاورزی هستند، عموما در این مناطق تولید می شوند.

آب و هوای متنوع و گستره جغرافیایی روسیه منجر به تنوع زیادی در کشاورزی این کشور شده است. مناطق مختلف با توجه به شرایط آب و هوایی و جغرافیایی خود، محصولات متنوعی تولید می‌کنند که نه تنها نیازهای داخلی را تامین می‌کنند، بلکه به صادرات نیز کمک می‌کنند. با توجه به اهمیت کشاورزی در اقتصاد روسیه، شناخت دقیق شرایط آب و هوایی و پراکنش جغرافیایی می‌تواند به بهبود تولید و بهره‌ وری کشاورزی کمک کند.

اهمیت تولیدات کشاورزی برای روسیه

تولیدات کشاورزی یکی از ستون‌ های اساسی اقتصاد روسیه است و نقش حیاتی در تأمین امنیت غذایی، ایجاد اشتغال، و توسعه اقتصادی این کشور ایفا می‌کند. در ادامه به بررسی اهمیت تولیدات کشاورزی برای روسیه از جنبه‌های مختلف پرداخته می‌شود.

تأمین امنیت غذایی

تولیدات کشاورزی به طور مستقیم به تأمین امنیت غذایی کشور کمک می‌کنند. روسیه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان غلات در جهان، توانسته است تا نیازهای داخلی خود را به خوبی تأمین کرده و حتی به صادرکننده مهمی در این زمینه تبدیل شود. تولید گندم، جو، سیب‌زمینی و دیگر محصولات اساسی نقش مهمی در تأمین غذای مردم روسیه دارند.

اقتصاد و اشتغال

بخش کشاورزی نقش مهمی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی مناطق روستایی دارد. میلیون‌ ها نفر در این کشور در بخش‌ های مختلف کشاورزی مشغول به کار هستند. بر اساس گزارش‌ های مختلف، بخش کشاورزی و صنایع وابسته به آن سهم قابل توجهی از اشتغال را در مناطق روستایی روسیه به خود اختصاص داده‌اند.

برداشت گندم

صادرات و درآمد ارزی

روسیه یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان است. صادرات گندم، جو، روغن آفتابگردان، و دیگر محصولات کشاورزی به کشورهای مختلف جهان نه تنها به افزایش درآمد ارزی کشور کمک می‌کند بلکه جایگاه روسیه را در بازارهای جهانی تقویت می‌کند. در سال 2022، ارزش صادرات محصولات کشاورزی روسیه بیش از 30 میلیارد دلار بوده است.

توسعه مناطق روستایی

تولیدات کشاورزی به توسعه و بهبود زیرساخت‌ های مناطق روستایی کمک می‌کنند. سرمایه‌ گذاری در بخش کشاورزی منجر به ایجاد زیرساخت‌ های بهتر، توسعه حمل و نقل و بهبود خدمات رفاهی در مناطق روستایی می‌شود. این موضوع باعث کاهش مهاجرت به شهرها و حفظ جمعیت در مناطق روستایی می‌شود.

تنوع محصولات و بهره‌وری

روسیه به دلیل وسعت جغرافیایی و تنوع آب و هوایی، قادر است تا انواع مختلفی از محصولات کشاورزی را تولید کند. این تنوع به بهره‌ وری بالاتر و کاهش وابستگی به واردات محصولات کشاورزی کمک می‌کند. همچنین، توسعه تکنولوژی‌ های جدید در کشاورزی و استفاده از روش‌ های نوین کشاورزی، بهره‌ وری را افزایش داده و تولیدات کشاورزی را بهینه‌ تر کرده است.

تولیدات کشاورزی برای روسیه از اهمیت حیاتی برخوردار است. این بخش نه تنها به تأمین امنیت غذایی کشور کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال، و افزایش درآمد ارزی دارد. با توجه به ظرفیت‌ های بالای کشاورزی و بهره‌ برداری مناسب از منابع طبیعی، روسیه می‌تواند جایگاه خود را به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان حفظ کند و توسعه بیشتری در این زمینه داشته باشد.

تولیدات کشاورزی روسیه

گندم: روسیه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گندم در جهان است.
جو: تولید جو نیز در روسیه بسیار قابل توجه است و این محصول برای مصارف داخلی و صادرات تولید می‌شود.
سیب‌زمینی: روسیه یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سیب‌زمینی در جهان است.
میوه‌ها و سبزیجات: تولید میوه‌ها و سبزیجات متنوعی مانند سیب، گوجه‌فرنگی، خیار و هویج در این کشور انجام می‌شود.
محصولات لبنی و گوشتی: تولید شیر، پنیر، کره و محصولات گوشتی نیز در روسیه بسیار مهم است.
شیلات: انواع ماهیان و آبزیان مانند خاویار، ماهی تن، سالمون و شاه ماهی از تولیدات صنعت شیلات روسیه است.

روسیه به چه کشورهایی صادرات دارد؟

روسیه به عنوان یک صادرکننده بزرگ محصولات کشاورزی، به کشورهای مختلفی صادرات دارد. برخی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی محصولات کشاورزی روسیه عبارتند از:

گندم: ترکیه، مصر، بنگلادش و نیجریه از بزرگ‌ترین واردکنندگان گندم روسیه هستند.
جو: عربستان سعودی و ایران از مهم‌ترین مقاصد صادرات جو روسیه محسوب می‌شوند.
محصولات لبنی: کشورهای آسیای مرکزی و چین از واردکنندگان اصلی محصولات لبنی روسیه هستند.
میوه‌ها و سبزیجات: کشورهای اروپایی و برخی کشورهای آسیایی از واردکنندگان میوه‌ ها و سبزیجات روسیه هستند.

بازار کشاورزی روسیه

صادرات محصولات شیلاتی روسیه

روسیه به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات شیلاتی در جهان، بازارهای متنوعی برای صادرات خود دارد. محصولات شیلاتی روسیه به دلیل کیفیت بالا و تنوع گسترده در بازارهای بین‌ المللی تقاضای زیادی دارند. پس از آغاز جنگ روسیه با اکراین، آمریکا و کشورهای اروپای غربی واردات محصولات دریایی از روسیه را کاهش داده و یا بطور کامل متوقف کرده اند.

مقاصد اصلی صادرات محصولات شیلاتی روسیه

چین:
- چین یکی از بزرگ‌ ترین واردکنندگان محصولات شیلاتی روسیه است. ماهی سفید و سالمون از جمله محصولاتی هستند که به این کشور صادر می‌شوند.
کره جنوبی:
- کره جنوبی نیز یکی از مقاصد مهم صادراتی برای ماهی‌ های سفید و سایر محصولات دریایی روسیه است. در سال 2021، روسیه نزدیک به 75 هزار تن ماهی به کره جنوبی صادر کرد.
ژاپن:
- ژاپن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مصرف محصولات دریایی، مشتری مهمی برای محصولات شیلاتی روسیه است. صادرات ماهی و سایر محصولات دریایی به ژاپن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اتحادیه اروپا:
- کشورهای اتحادیه اروپا که اکنون عمدتا کشورهای شرق اروپا مانند مجارستان هستند، از واردکنندگان عمده محصولات شیلاتی روسیه می باشند. صادرات به کشورهای اروپایی به دلیل تقاضای بالا برای ماهی‌ های با کیفیت و محصولات دریایی اهمیت دارد.
ترکیه:
- ترکیه نیز یکی از واردکنندگان عمده محصولات شیلاتی روسیه است. ماهی سفید و ماهیان خاویاری از جمله محصولاتی هستند که به ترکیه صادر می‌شوند.

بازار کشاورزی روسیه

ارزش کلی صادرات کشاورزی روسیه

ارزش کلی صادرات کشاورزی روسیه در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. به عنوان مثال، در سال 2022، ارزش صادرات محصولات کشاورزی روسیه به بیش از 30 میلیارد دلار رسید.

روسیه کدام محصولات کشاورزی را وارد می کند؟

روسیه با بیش از 125 میلیون نفر جمعیت به عنوان یک کشور بزرگ و پهناور، نیاز به واردات برخی محصولات کشاورزی نیز دارد. برخی از مهم‌ ترین محصولات کشاورزی که به روسیه وارد می‌ شوند عبارتند از:

میوه‌های گرمسیری: روسیه میوه‌ هایی مانند خرما، موز، انبه و پرتقال را از کشورهای گرمسیری خاورمیانه، آمریکای جنوبی و آفریقا وارد می‌کند.
حبوبات: حبوباتی مانند نخود و عدس از کشورهای مختلف به روسیه وارد می‌شوند.
محصولات گوشتی: برخی از محصولات گوشتی از کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین به روسیه وارد می‌شوند.

روسیه از چه کشورهایی واردات انجام می دهد؟

واردات محصولات کشاورزی به روسیه از کشورهای مختلف جهان انجام می‌شود. طیف گسترده‌ ای از محصولات مانند میوه‌ ها، سبزیجات، غلات، گوشت، لبنیات، و محصولات دیگر بخش مهمی از سبد واردات روسیه است. ده کشور مهم صادرکننده محصولات کشاورزی به روسیه به شرح ذیل است:

1. ترکیه

محصولات: میوه‌ ها و سبزیجات (مانند گوجه‌ فرنگی، پرتقال، لیمو، انگور)، آجیل و خشکبار.
مقدار و ارزش: ترکیه یکی از بزرگ‌ ترین صادرکنندگان میوه و سبزیجات به روسیه است. ارزش صادرات ترکیه به روسیه در بخش کشاورزی به حدود 2.5 میلیارد دلار در سال می‌رسد.

2. مصر

محصولات: مرکبات (پرتقال، لیمو)، سیب‌ زمینی، خرما و پیاز.
مقدار و ارزش: مصر یکی از تأمین‌کنندگان اصلی مرکبات برای روسیه است. ارزش واردات محصولات کشاورزی از مصر به روسیه نیز به 1.3 میلیارد دلار در سال می‌ رسد.

3. چین

محصولات: سبزیجات، میوه‌ ها (مانند سیب، گلابی)، سیر، زنجبیل.
مقدار و ارزش: چین یک صادرکننده بزرگ مواد غذایی و محصولات کشاورزی به روسیه است. ارزش واردات محصولات کشاورزی از چین به روسیه نیز قابل توجه است و در سال‌ های اخیر به 1.3 میلیارد دلار رسیده است.

4. آذربایجان

محصولات: میوه‌ها (مانند انار، زردآلو، هلو)، سبزیجات، آجیل.
مقدار و ارزش: آذربایجان یکی از تأمین‌ کنندگان مهم میوه‌ ها و آجیل برای بازار روسیه است. ارزش صادرات محصولات کشاورزی از آذربایجان به روسیه در حدود 400 میلیون دلار در سال است.

5. ایران

محصولات: کیوی، سیب، فلفل دلمه‌ای، خرما، گوجه فرنگی و انگور.
مقدار و ارزش: ایران یکی از تأمین‌ کنندگان اصلی محصولات کشاورزی تازه مانند میوه‌ها و سبزیجات برای روسیه است. ارزش واردات محصولات کشاورزی از ایران به روسیه به حدود 600 میلیون دلار در سال می‌رسد.

6. بلاروس

محصولات: لبنیات، گوشت، سیب‌زمینی.
مقدار و ارزش: بلاروس یکی از تأمین‌کنندگان عمده لبنیات و گوشت به روسیه است و ارزش صادرات محصولات کشاورزی از بلاروس به روسیه به 4.3 میلیارد دلار در سال می‌ رسد.

7. هند

محصولات: چای، برنج، ادویه‌ جات.
مقدار و ارزش: هند یکی از بزرگ‌ ترین تأمین‌ کنندگان چای و برنج برای روسیه است. ارزش واردات محصولات کشاورزی از هند به روسیه نیز به 800 میلیون دلار در سال می‌ رسد.

8. آرژانتین و برزیل

محصولات: گوشت (به ویژه گوشت گاو)، سویا، قهوه و میوه های گرمسیری.
مقدار و ارزش: این دو کشور از بزرگ‌ ترین تأمین‌کنندگان گوشت برای روسیه هستند. ارزش واردات گوشت و محصولات کشاورزی از آرژانتین به روسیه حدود 1.3 میلیارد دلار در سال است. همچنین برزیل بعنوان یک شریک تجاری سنتی و بزرگ کشاورزی، چیزی حدود 3.5 میلیارد دلار در سال به روسیه محصولات کشاورزی و دامی صادر می کند.

9. اسرائیل

محصولات: سبزیجات، میوه‌های تازه.
مقدار و ارزش: اسرائیل محصولات کشاورزی عموما گلخانه ای به روسیه صادر می‌کند و ارزش صادرات آن به 250 میلیون دلار در سال می‌رسد.

10. ازبکستان

محصولات: میوه‌ های خشک، آجیل، سبزیجات.
مقدار و ارزش: ازبکستان یکی از تأمین‌ کنندگان اصلی میوه‌ های خشک و سبزیجات برای روسیه است. ارزش واردات محصولات کشاورزی از ازبکستان به روسیه به 500 میلیون دلار در سال می‌رسد.

عوامل تأثیرگذار بر واردات محصولات کشاورزی روسیه

تقاضای داخلی: میزان تقاضا برای محصولات خاص در داخل روسیه.
توافقات تجاری: توافقات و سیاست‌های تجاری میان روسیه و کشورهای صادرکننده.
تحریم‌ها: تحریم‌ های اقتصادی می‌توانند بر روابط تجاری و واردات تأثیر بگذارند.

این ارقام ممکن است در طول زمان و با توجه به تغییرات بازار جهانی، سیاست‌های تجاری و شرایط اقتصادی تغییر کنند. برای اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتر، گزارش‌های تجارت بین‌المللی و داده‌های رسمی کشورها مورد نیاز است.

ارزش کلی واردات محصولات کشاورزی روسیه

ارزش واردات محصولات کشاورزی روسیه نیز بسیار بالاست. در سال 2022، ارزش کلی واردات محصولات کشاورزی به روسیه بیش از 25 میلیارد دلار بود.

خشکبار

بازار کشاورزی روسیه به دلیل تنوع تولیدات و نقش مهم در صادرات جهانی، اهمیت ویژه‌ای دارد. این کشور با تولید محصولات متنوع و صادرات به کشورهای مختلف، یکی از بازیگران اصلی در بازار کشاورزی جهانی است. همچنین واردات محصولات کشاورزی نیز نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی روسیه دارد. با توجه به روند رو به رشد ارزش صادرات و واردات، علی رغم تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا، انتظار می‌رود که بازار کشاورزی روسیه در سال‌ های آینده همچنان پررونق باقی بماند.

آینده بازار کشاورزی روسیه: تأثیر جنگ با اوکراین و تحریم‌های بین‌المللی

تأثیر جنگ با اوکراین بر کشاورزی روسیه

جنگ با اوکراین و تحریم‌ های بین‌ المللی تاثیرات قابل توجهی بر کشاورزی روسیه داشته است که می توان به شرح ذیل خلاصه کرد:

– افزایش هزینه‌ های تولید: جنگ و تحریم‌ ها منجر به افزایش هزینه‌ های تولید، به خصوص در زمینه‌ های انرژی و کودهای شیمیایی شده‌ است. افزایش قیمت گاز طبیعی که به عنوان ماده اولیه در تولید کودهای نیتروژنی استفاده می‌شود، یکی از عوامل اصلی افزایش هزینه‌ ها است.

– محدودیت مسیرهای صادرات: به دلیل مشکلات حمل و نقل و بسته شدن مسیرهای دریایی، روسیه مجبور شده است تا مسیرهای صادراتی خود را تغییر دهد. این امر منجر به افزایش هزینه‌ های حمل و نقل و کاهش سودآوری صادرات شده است.

– کاهش دسترسی به بازارهای بین‌المللی: تحریم‌ ها دسترسی روسیه به برخی بازارهای بین‌ المللی را محدود کرده‌اند. این محدودیت‌ ها شامل صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای اروپایی و آمریکا می‌شود. با این حال، روسیه تلاش کرده است تا با افزایش صادرات به کشورهای آسیایی و خاورمیانه این تأثیرات را جبران کند.

با توجه به وضعیت فعلی، آینده بازار کشاورزی روسیه به عوامل زیر بستگی دارد:

تنوع بازارهای صادراتی

روسیه به دنبال گسترش بازارهای صادراتی خود به کشورهای آسیایی، آفریقایی و خاورمیانه است. این تنوع می‌تواند به کاهش وابستگی به بازارهای تحریم شده کمک کند و ثبات بیشتری را در درآمدهای صادراتی ایجاد کند.

تکنولوژی و افزایش بهره‌وری

سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌ های نوین کشاورزی و بهبود روش‌ های تولید می‌تواند به افزایش بهره‌ وری و کاهش هزینه‌ های تولید کمک کند. این امر به روسیه امکان می‌ دهد تا در مواجهه با افزایش هزینه‌ های تولید ناشی از تحریم‌ ها مقاوم‌ تر باشد.

سیاست‌ های حمایتی دولتی

دولت روسیه با ارائه یارانه‌ ها و حمایت‌ های مالی به کشاورزان تلاش می‌کند تا تاثیرات منفی تحریم‌ ها و جنگ را کاهش دهد. این سیاست‌ ها می‌ توانند به حفظ تولید و افزایش صادرات کمک کنند.

جمع بندی صادرات به روسیه و بازار کشاورزی

جنگ با اوکراین و تحریم‌های بین‌ المللی تاثیرات عمیقی بر بازار کشاورزی روسیه داشته‌اند. با این حال، روسیه با تنوع بازارهای صادراتی، سرمایه‌گذاری در تکنولوژی و سیاست‌ های حمایتی دولتی تلاش می‌کند تا این تاثیرات را مدیریت کرده و آینده‌ ای پایدارتر برای کشاورزی خود ایجاد کند. با توجه به این اقدامات، انتظار می‌رود که بازار کشاورزی روسیه بتواند در میان‌ مدت و بلندمدت بهبود یابد و یکی از ارکان اصلی اقتصاد این کشور باقی بماند.

منابع