بازار کشاورزی عراق

معرفی و بررسی بازار کشاورزی عراق

بازار کشاورزی عراق دارای پتانسیل بسیار زیادی است، اما با چالش هایی مواجه است که مانع تحقق کامل آن می شود. درک این پیچیدگی ها مستلزم بررسی عوامل مختلف است. بخش کشاورزی عراق تقریباً 20 درصد از کل نیروی کار این کشور را به خود اختصاص داده است. صنعت کشاورزی عراق پس از نفت، دومین سهم بزرگ در تولید ناخالص داخلی (GDP) با 5 درصد را دارد. طبق گزارش FAO ارزش تقریبی بازار کشاورزی عراق حدود 8 میلیارد دلار برآورد شده است.

 

 

بنابراین، توسعه کشاورزی برای این که عراق بتواند به چشم انداز خود از اقتصاد متنوع تر، علاوه بر ایجاد اشتغال و تقویت مشارکت بخش خصوصی، دست یابد، حیاتی است. تقریباً 22 درصد (9.5 میلیون هکتار) از خاک عراق برای تولید کشاورزی مناسب است، اما در حال حاضر تنها حدود 5 میلیون هکتار آن مورد بهره برداری قرار گرفته است. تولید محصولات زراعی منبع اصلی درآمد برای اکثر کشاورزان (حدود 75 درصد) است، در حالی که درآمد سایر بهره برداران به دام یا سیستم های تولید مخلوط محصول و دام بستگی دارد.

نقاط قوت

آب و هوای مطلوب: عراق دارای مناطق کشاورزی متنوع، با زمین های حاصلخیز و آب و هوای مناسب برای محصولات مختلف، از گندم و جو در شمال تا خرما و مرکبات در جنوب است.

منابع آب: رودخانه‌های دجله و فرات منابع آبی فراوانی را ارائه می‌کنند که با سرمایه‌گذاری‌های اخیر در زیرساخت‌های آبیاری تقویت شده است.

تقاضای رو به رشد: جمعیت عراق به طور پیوسته در حال افزایش است و این امر باعث افزایش تقاضا برای محصولات غذایی محلی می شود.

حمایت دولت: دولت عراق اهمیت کشاورزی را می شناسد و ابتکارات مختلفی را برای تقویت تولید اجرا کرده است، مانند یارانه ها، وام ها، و پیشرفت های فناوری.

 

 

چالش ها

کمبود آب: با وجود منابع آب فراوان، سوء مدیریت، تنش های سیاسی و آلودگی چالش هایی را ایجاد می کند. تغییرات آب و هوایی و استفاده از آب بالادست این موضوع را تشدید می کند.

زیرساخت‌های محدود: سیستم‌های آبیاری ناکارآمد و امکانات ذخیره‌سازی ناکافی به ضررهای پس از برداشت کمک می‌کنند و دسترسی کشاورزان به بازار را مانع می‌شوند.

نگرانی های امنیتی: درگیری و بی ثباتی در مناطق خاص، کانال های تولید و توزیع را مختل می کند و امنیت غذایی را تحت تاثیر قرار می دهد.

وابستگی به واردات: عراق به دلیل محدودیت در تولید داخلی و قابلیت های فرآوری، به شدت به اقلام غذایی وارداتی به ویژه گندم و برنج متکی است.

محصولات کلیدی و تولید

غلات: گندم و جو محصولات اولیه هستند که تولید قابل توجهی در شمال عراق دارند. با این حال، عراق همچنان برای تامین نیاز داخلی به واردات نیاز دارد.

میوه ها و سبزیجات: خرما یک محصول عمده صادراتی است، در حالی که گوجه فرنگی، پیاز و مرکبات برای مصرف داخلی مهم هستند. تولید اغلب کمتر از تقاضا است و نیاز به واردات دارد.

خرما: بخش جنوبی عراق به ویژه در بصره مرکز تولید انواع خرما است. بسیاری از این خرماهای تولید شده به مصرف بازارهای داخلی عراق می رسد و بخش دیگر آن نیز صادر می شود.

دام: طیور، گوسفند و بز عمده‌ترین دام‌های پرورش‌یافته هستند که به امنیت غذایی و درآمدزایی کمک می‌کنند.

عراق چه محصولات کشاورزی را صادر می کند؟

عراق یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خرما در جهان است که به خاطر ارقام مرغوبی مانند برحی، زاهدی و مجول شناخته شده است. صادرات خرمای عراق نزدیک به 600 هزار تن در سال معادل 120 میلیون دلار آمریکا است. مرکبات و انار از دیگر محصولات تولید شده صنعت کشاورزی عراق است که رقم صادراتی به مراتب پایین تری از خرما را دارند. پس از آن میوه ها و سبزیجات مانند لیموترش و گوجه فرنگی قرار دارند.

 

 

عراق چه محصولات کشاورزی را وارد می کند؟

بازار کشاورزی و صنایع غذایی عراق مانند بسیاری از کشورهای عربی خاورمیانه کاملا وابسته به واردات است. برنج، گندم، شکر و محصولات لبنی عمده واردات کشاورزی هستند که بخش قابل توجهی از غذای مصرفی عراق را تشکیل می دهند.

برنج و غلات

غلات خصوصا برنج یکی از مهم ترین اقلام وارداتی عراق است. حدود 90 درصد از برنج موجود در بازار عراق، وارداتی است. کشورهای آمریکا، هند، پاکستان، تایلند و ویتنام از صادرکنندگان اصلی برنج به عراق هستند. برزیل و آرژانتین نیز تامین کنندگان مهم سایر غلات مورد نیاز بازار عراق هستند.

 

 

لبنیات

کشورهای زیادی مسولیت تامین محصولات لبنی بازار عراق را بر عهده دارند. کشورهای ایران، ترکیه، عربستان، امارات، دانمارک، فرانسه، بلژیک، نیوزلند و هند از مهم ترین تامین کنندگان محصولات لبنی بازار عراق هستند.

 

صادرکننده ها	ارزش تجارت (1000 دلارآمریکا)	مقدار (kg)
اتحادیه اروپا	13261.89	1,902,240
ایران	6308.48	1,589,230
هلند	6080.58	879798
دانمارک	4384.18	619897
فرانسه	1511.03	217277
عربستان	1507.29	192914
کویت	812.40	124800
امارات	573.34	110661
اسپانیا	445.46	63468
ترکیه	371.44	66191
بلژیک	245.00	36736.9
ازبکستان	200.78	33815.1
اردن	119.52	20111.2
هند	73.21	15207
نیوزلند	70.24	16800
آذربایجان	14.07	2478.84
بلاروس	10.00	1800
آلمان	1.38	202

 

گوشت قرمز، مرغ و آبزیان

طبق گزارش بانک جهانی، کشور عراق بیش از 520 میلیون دلار در سال برای واردات انواع گوشت، هزینه می کند. ترکیه، برزیل، اردن، اکراین و آمریکا اصلی ترین صادرکنندگان کوشت به عراق هستند.

حبوبات

در سال 2021، عراق 6.68 میلیون دلار انواع لوبیا، ماش سایر حبوبات خشک شده را وارد کرد و بیست و چهارمین واردکننده بزرگ حبوبات در جهان شد. عراق حبوبات را عمدتا از ترکیه (5.05 میلیون دلار)، مصر (1.05 میلیون دلار)، ازبکستان (480 هزار دلار)، امارات متحده عربی (106 هزار دلار) و عربستان سعودی (1.95 هزار دلار) وارد می‌کند.

فرصت ها

بهبود مدیریت آب: سرمایه گذاری در سیستم های آبیاری کارآمد، شیوه های حفظ آب و تصفیه فاضلاب می تواند نگرانی های کمبود آب را برطرف کند.

توسعه زیرساخت: نوسازی تاسیسات ذخیره سازی، شبکه های حمل و نقل و زیرساخت های روستایی می تواند تلفات پس از برداشت را کاهش دهد و دسترسی کشاورزان به بازار را بهبود بخشد.

تنوع و ارزش افزوده: تشویق به تولید محصولات با ارزش بالا، فرآوری محصولات کشاورزی و توسعه برندهای محلی می تواند باعث افزایش سودآوری و کاهش اتکا به واردات شود.

 

 

ترویج گردشگری کشاورزی: مناظر متنوع کشاورزی و میراث فرهنگی غنی عراق پتانسیلی برای گردشگری کشاورزی، ایجاد درآمد و تقویت توسعه روستایی دارد.

به طور کلی، بازار کشاورزی عراق پتانسیل بسیار زیادی برای رشد و خودکفایی دارد. با پرداختن به چالش ها و استفاده از فرصت ها، عراق می تواند امنیت غذایی را برای جمعیت خود تضمین کند، شغل ایجاد کند و به توسعه اقتصادی خود کمک کند.

نکات مهم در مورد بازار کشاورزی عراق

• منطقه کردستان در شمال عراق تا حدودی بازار کشاورزی مشخصی دارد که تمرکز بیشتری بر تولید مرغ و میوه دارد.
• درگیری های جاری در عراق همچنان بر بخش کشاورزی، به ویژه در مناطقی که نگرانی های امنیتی دارند، تأثیر می گذارد.
• انتظار می رود تغییرات اقلیمی چالش های مهمی برای کشاورزی عراق در آینده ایجاد کند که مستلزم استراتژی های سازگاری و سرمایه گذاری در محصولات مقاوم به خشکی است.

 

منابع:

International Trade Administration

Word Integrated Trade Solutions | World Bank

Observatory of Economy Complexity

USDA Foreign Agricultural Service

  Statista | Agricultural Product Derivatives – Iraq | Market Forecast