نماتد چیست؟

نماتد چیست؟

نماتد ها یا کرم های کروی راسته از موجودات زنده هستند که در طیف وسیعی از محیط ها زندگی می کنند. از نظر تاکسونی همراه با حشرات و جانوران بدون مو و پوست طبقه بندی می شوند. برخلاف کرم  های پهن، نماتدها دارای سیستم گوارش لوله ای با دهانه ای در هر دو انتها هستند.

انواع نماتدها

تفکیک گونه های نماتد از یکدیگر دشوار است. به همین دلیل تخمین تعداد گونه های موجود و شناخته شده تا به امروز کار چندان آسانی نیست. نماتدها با موفقیت در اکوسیستم های مختلف سازگار شده اند، از اکوسیستم های دریایی شور تا آبهای شیرین، از مناطق سرد و قطبی تا گرم و استوایی و بالاترنی تا پایین ترین ارتفاع، نماتدها موفق به سازگاری شده اند.

نماتدها در ۲۲۷۱ جنس و ۲۵۶ خانواده طبقه بندی می شوند. بسیاری از گونه های انگلی پاتوژن گیاهان و حیوانات هستند. یک سوم از ۲۲۷۱ جنس ، انگل مهره داران هستند که از این میان ۳۵ جنس آن انگل انسان هستند.

پراکندگی

حدود ۹۰ درصد از نماتدها در عمق ۱۵ سانتی متری خاک زندگی می کنند، این موجودات مواد آلی را تجزیه نمی کنند، بلکه انگل هایی هستند که از موجودات زنده تغذیه می کنند. آنها تقریبا در همه جای سطح لیتوسفر زمین وجود دارند، حتی در معادن طلای آفریقای جنوبی در عمق ۴ کیلومتری داخل زمین نیز مشاهده شده اند. نماتدها تقریبا ۹۰ درصد از جمعیت جانوران کف اقیانوس ها را تشکیل می دهند و تراکم جمعیتی آنها بیش از یک میلیون در هر متر مربع است .

نماتدهای گیاهی

همه نماتدها برای گیاهان مضر نیستند، بسته به نوع آنها، می توانند مفید یا مضر باشند. از دیدگاه کشاورزی و باغداری، دو دسته نماتد وجود دارند، دسته اول آنهایی که شکارچی هستند و آفاتی مانند کرم برنده (Cutworm) و پروانه corn earworm (Helicoverpa zea) را از بین می برند، دسته دوم آنهایی که آفت هستند و به ریشه گیاهان حمله کرده و علاوه بر اینکه از آنها تغذیه می کنند، ناقل نیز هستند و باعث انتقال ویروس های بیماری زای گیاهی به محصولات کشاورزی می شوند.

نماتدهای شکارچی را می توان با دستورالعمل های خاصی در مکان های تاریک و خنک پرورش داد و از آنها به عنوان روش مبارزه ارگانیک و بیولوژیک برای دفع آفات کشاورزی استفاده کرد.

پیشگیری و مبارزه

تناوب در کاشت با استفاده از گیاهانی که مقاوم به نماتد هستند سبب جلوگیری از گسترش و آلودگی خاک به نماتدهای بیماری زا می شود، برای مثال استفاده از گیاه Marigold از خانواده Asteraceae که مقاوم به نماتد است در کشت های متناوب می تواند از گسترش آلودگی به نماتد جلوگیری کند.

روش دیگر، استفاده از رقبای طبیعی ( آنتاگونیست) مانند قارچ  Gliocladium roseum است که سبب محدودیت دسترسی نماتد به منابع غذایی می شود.

کیتوزان هم یک زیست کنترل گر طبیعی (Natural biocontrol) است که پاسخ های طبیعی گیاه را برای از بین بردن نماتدهای کیست انگلی بر روی ریشه های سویا ، ذرت ، چغندرقند ، سیب زمینی و گوجه فرنگی بدون آسیب رساندن به نماتدهای مفید در خاک ایجاد می کند.nema

بخارپاشی خاک نیز روشی کارآمد برای از بین بردن نماتدها قبل از کاشت محصول است ، اما نکته منفی آن در این است که بطور انتخابی عمل نکرده و موجودات مضر و مفید خاک را از بین می برد.